Nam giới tuổi trung niên thường gặp phải nhiều bệnh lý nguy hiểm, phổ biến nhất là phì đại tuyến tiền liệt. Vậy phì đại tiền liệt tuyến là gì, có nguy hiểm không? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp những thắc mắc xoay quanh căn bệnh này và gợi ý một số giải pháp phòng ngừa phì đại tuyến tiền liệt hiệu quả.
I. Phì đại tiền liệt tuyến là gì?
Phì đại tiền liệt tuyến (tên khoa học là Benign Prostatic Hyperplasia, viết tắt là BPH). Bệnh lý này còn được biết đến với một số tên gọi khác như: u xơ tiền liệt tuyến, phì đại nhiếp tuyến hay tăng sản lành tính tuyến tiền liệt,…
Biểu hiện của phì đại tiền liệt tuyến là gì? Đó chính là sự gia tăng kích thước bất thường của tuyến tiền liệt (tuyến nhỏ, bao quanh niệu đạo ở cổ bàng quang và nằm phía trong bộ phận sinh dục nam, đóng vai trò trung hòa môi trường axit của tinh dịch và vận chuyển tinh dịch). Khi tuyến tiền liệt phì đại sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng tiểu tiện, gây khó tiểu, bí tiểu, tiểu gấp,… lâu dần sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như suy giảm chức năng thận, nhiễm trùng đường tiết niệu,…
II. Các nguyên nhân gây phì đại tiền liệt tuyến
Bên cạnh việc tìm hiểu bệnh lý phì đại tiền liệt tuyến là gì, nhiều người còn quan tâm đến nguyên nhân dẫn đến căn bệnh nam giới nguy hiểm này. Theo đó, phì đại tiền liệt tuyến có thể xuất phát từ một trong những nguyên nhân sau:
1. Do di truyền
Di truyền là một trong những yếu tố làm tăng khả năng mắc phì đại tiền liệt tuyến. Nhiều nghiên cứu y học đã chỉ ra rằng tỷ lệ bệnh nhân mắc phì đại tiền liệt tuyến do có người thân có tiền sử mắc bệnh này tương đối cao.
2. Rối loạn hoocmon
Hormone đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa sự phát triển và hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, bao gồm cả tuyến tiền liệt. Sự thay đổi cân bằng hormone, đặc biệt là testosterone và estrogen, có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó có phì đại tuyến tiền liệt.
Testosterone là hormone nam giới chính, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của tuyến tiền liệt. Khi tuổi tác tăng cao, lượng testosterone giảm dần, dẫn đến sự mất cân bằng hormone. Điều này có thể kích thích sự phát triển quá mức của các tế bào tuyến tiền liệt, gây ra tình trạng phì đại.
Bên cạnh testosterone, estrogen cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của tuyến tiền liệt. Mặc dù estrogen là hormone nữ, nhưng nam giới cũng sản xuất một lượng nhỏ hormone này. Khi nồng độ estrogen tăng cao so với testosterone, nó có thể kích thích sự tăng sinh của các tế bào tuyến tiền liệt.
3. Thói quen nhịn tiểu
Nhiều người cho rằng nhịn tiểu không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe. Tuy nhiên, thói quen này tiềm ẩn nhiều nguy hại, đặc biệt đối với nam giới. Việc thường xuyên nhịn tiểu sẽ làm tăng áp lực lên bàng quang, khiến cơ bàng quang bị căng giãn quá mức. Lâu dần, điều này có thể dẫn đến các vấn đề về đường tiết niệu, trong đó có phì đại tuyến tiền liệt.
Khi chúng ta nhịn tiểu, bàng quang sẽ chứa đầy nước tiểu, gây áp lực lên cổ bàng quang và tuyến tiền liệt. Điều này khiến cho tuyến tiền liệt phải làm việc quá sức, dẫn đến tăng sinh các tế bào và gây phì đại. Ngoài ra, việc nhịn tiểu còn tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây viêm nhiễm đường tiết niệu và dẫn đến phì đại tiền liệt tuyến.
4. Chế độ ăn uống thiếu khoa học
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe tuyến tiền liệt. Việc tiêu thụ quá nhiều chất béo, đặc biệt là chất béo bão hòa có trong thịt đỏ, đồ chiên rán, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh phì đại tuyến tiền liệt. Chất béo bão hòa có thể gây viêm nhiễm và làm tăng sự sản sinh hormone gây hại cho tuyến tiền liệt.
Uống ít nước, sử dụng nước uống có gas thường xuyên không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn làm rối loạn chất điện giải trong cơ thể. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến BHP.
III. Ai dễ mắc bệnh phì đại tiền liệt tuyến?
Có 3 nhóm đối tượng dễ mắc phải bệnh lý phì đại tiền liệt tuyến:
- Nam giới trên 40 tuổi: Phì đại tiền liệt tuyến ở giai đoạn đầu không có triệu chứng và biểu hiện rõ ràng. Bệnh có dấu hiệu rõ nhất ở nam giới trên 40 tuổi, đặc biệt là ở độ tuổi từ 60 đến 80.
- Bệnh nhân có tiền sử mắc các bệnh lý như béo phì, tim mạch, đái tháo đường: Đây là nhóm đối tượng có nguy cơ mắc phì đại tiền liệt tuyến cao.
- Người ít vận động: Việc ít vận động sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe, sức đề kháng suy yếu và làm tăng khả năng mắc bệnh phì đại tiền liệt tuyến.
Nếu thuộc các nhóm đối tượng trên, bạn nên kiểm tra sức khỏe và tầm soát phì đại tiền liệt thường xuyên để phát hiện dấu hiệu, triệu chứng, từ đó điều trị từ sớm. Bên cạnh đó, bạn cần thực hiện các phương pháp phòng ngừa, ngăn chặn nguy cơ mắc bệnh để bảo vệ sức khỏe của bản thân.
IV. Dấu hiệu nhận biết phì đại tiền liệt tuyến là gì?
Phì đại tuyến tiền liệt là một căn bệnh phổ biến ở nam giới trung niên và cao tuổi. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết sớm phì đại tiền liệt tuyến, bạn có thể tham khảo:
- Tiểu khó: Một trong những dấu hiệu điển hình của phì đại tuyến tiền liệt là tiểu khó. Người bệnh cảm thấy khó khăn khi bắt đầu đi tiểu, tia nước tiểu yếu, nhỏ giọt, thậm chí phải rặn mới đi tiểu được. Tình trạng này ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn khi bệnh tiến triển nặng.
- Tiểu nhiều lần, tiểu gấp: Người bệnh phì đại tuyến tiền liệt thường xuyên có cảm giác buồn tiểu, đặc biệt là vào ban đêm.
- Tiểu không hết, mót tiểu: Cảm giác vẫn còn nước tiểu trong bàng quang sau khi đi tiểu xong là một triệu chứng khá phổ biến của bệnh phì đại tuyến tiền liệt. Tình trạng này xảy ra do bàng quang không thể co bóp hết để đẩy hết nước tiểu ra ngoài. Trong một số trường hợp, người bệnh phì đại tuyến tiền liệt có thể bị tiểu són, đặc biệt là khi ho, hắt hơi hoặc gắng sức.
- Gắt tiểu: Người bệnh có cảm giác nóng rát khi tiểu. Đây là dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng đường tiết niệu – một trong những triệu chứng của phì đại tiền liệt tuyến.
Ngoài các triệu chứng trên, người bệnh phì đại tuyến tiền liệt còn có thể gặp phải các triệu chứng khác như đau lưng dưới, đau khi đi tiểu, mệt mỏi, giảm ham muốn tình dục,….
V. Điều trị phì đại tiền liệt tuyến bằng cách nào?
Tùy vào từng tình trạng bệnh lý mà bác sĩ sẽ đề xuất phương pháp điều trị thích hợp cho bệnh nhân. Có 3 phương pháp điều trị phổ biến nhất hiện nay gồm: điều trị bằng thuốc, điều trị bằng phẫu thuật và làm giảm triệu chứng của bệnh bằng phương pháp tự nhiên.
1. Điều trị bằng thuốc
Điều trị phì đại tiền liệt tuyến bằng thuốc là phương pháp điều trị phổ biến, mang đến hiệu quả cao. Đối với phương pháp này, bác sĩ sẽ kê một số loại thuốc giúp làm giảm các triệu chứng khó chịu như tiểu khó, tiểu rắt, tiểu đêm,… Các loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị phì đại tiền liệt tuyến có thể kể đến như:
- Thuốc chẹn Alpha-Adrenergic: Nhóm thuốc này có tác dụng thư giãn các cơ trơn ở cổ bàng quang và tuyến tiền liệt, giúp cải thiện dòng nước tiểu, giảm các triệu chứng khó tiểu, tiểu gắt,… Một số loại thuốc thuộc nhóm thuốc chẹn Alpha-Adrenergic gồm: Alfuzosin, Terazosin, Prazosin,…
- Thuốc ức chế 5 Alpha-Reductase: Bao gồm các loại thuốc như Finasteride, Dutasteride,… Các loại thuốc thuộc nhóm thuốc này có tác dụng làm giảm kích thước tuyến tiền liệt bằng cách ức chế sự chuyển đổi testosterone thành dihydrotestosterone (DHT), một hormone gây tăng trưởng tuyến tiền liệt.
- Thuốc kháng Muscarinic: Đây cũng là một trong những nhóm thuốc thường được bác sĩ kê đơn cho bệnh nhân mắc chứng phì đại tiền liệt tuyến. Một số loại thuốc thuộc nhóm này gồm Oxybutynin ER, Solifenacin,… các loại thuốc này có tác dụng làm giảm các triệu chứng tiểu gấp, tiểu không tự chủ hiệu quả.
Ngoài các loại thuốc trên, bạn có thể sử dụng các dược liệu Đông y như xa tiền tử, phục linh, hoài sơn, địa hoàng, đan bì,… các loại thảo dược này cũng góp phần điều trị tốt các triệu chứng của phì đại tiền liệt tuyến.
2. Xử lý khối u xơ tiền liệt tuyến bằng phẫu thuật nội soi
Trường hợp bệnh nhân có khối u xơ lớn, nặng và dùng thuốc không thể làm giảm triệu chứng của bệnh thì có thể thực hiện phẫu thuật nội soi. Phương pháp này thường được áp dụng cho bệnh nhân gặp tình trạng phì đại tiền liệt tuyến giai đoạn 2.
Xử lý khối u xơ tiền liệt tuyến bằng phẫu thuật nội soi được xem là phương pháp điều trị ít xâm lấn, giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục. Tuy nhiên, người bệnh có thể gặp một số biến chứng không mong muốn như rối loạn cương dương, chảy máu, hẹp niệu đạo, thương tổn cơ quan thắt ngoài,…
3. Loại bỏ u xơ tuyến tiền liệt bằng laser
Đây là phương pháp điều trị phì đại tiền liệt tuyến hiện đại, mang lại hiệu quả cao, được nhiều bệnh nhân lựa chọn. Theo đó, các bác sĩ sẽ thực hiện phá hủy các mô tuyến tiền liệt bất thường bằng cách sử dụng tia laser.
Khi điều trị bằng kỹ thuật đốt laser, người bệnh sẽ giảm nhanh các triệu chứng của bệnh, thời gian phục hồi được rút ngắn. Đồng thời, phương pháp này lại ít để lại biến chứng, đảm bảo an toàn cho bệnh nhân. Loại bỏ u xơ tuyến tiền liệt bằng laser thường được chỉ định cho bệnh nhân có sử dụng thuốc chống đông máu.
4. Nội soi qua ngả niệu đạo
Phương pháp này còn có tên gọi khác là TUIP, thường được bác sĩ chỉ định thực hiện đối với bệnh nhân có tuyến tiền liệt nhỏ. Khi thực hiện nội soi, bác sĩ sẽ dùng ống nội soi đưa vào niệu đạo, sau đó, cắt 1, 2 rãnh nhỏ tại cổ bàng quang để giúp đường tiểu thông thoáng hơn.
Nội soi qua ngả niệu đạo có thể để lại một số biến chứng như phóng tinh ngược, són tiểu,… Do đó, bệnh nhân cần thực hiện chăm sóc sức khỏe theo chỉ định của bác sĩ để hạn chế rủi ro.
5. Phẫu thuật mở
Phẫu thuật mở để điều trị phì đại tuyến tiền liệt là một thủ thuật ngoại khoa trong đó bác sĩ sẽ rạch một đường mổ ở vùng dưới bụng để tiếp cận và cắt bỏ phần tuyến tiền liệt bị phì đại. Phương pháp này thường được chỉ định cho những trường hợp bệnh nặng, các phương pháp ít xâm lấn khác không mang lại hiệu quả.
Ưu điểm của phương pháp này là loại bỏ hoàn toàn mô tuyến tiền liệt bị phì đại, hạn chế tái phát bệnh. Tuy nhiên, hậu phẫu, bệnh nhân có thể gặp một số vấn đề như chảy máu, tiểu không tự chủ, bàng quang bị hẹp,…
6. Điều trị phì đại tiền liệt tuyến bằng kim
Phẫu thuật điều trị phì đại tiền liệt tuyến bằng kim còn có tên viết tắt là TUNA. Đây được xem là tiểu phẫu, ít gây xâm lấn đến các mô, bởi phương pháp này dựa trên năng lượng tần số sóng vô tuyến để đốt nóng và loại bỏ những mô phì đại. Từ đó, giúp thông thoáng đường tiểu hiệu quả.
Phương pháp phẫu thuật bằng kim không cần gây mê nên có thể áp dụng cho bệnh nhân ngoại trú.
7. Làm giảm triệu chứng bằng phương pháp tự nhiên
Bên cạnh các phương pháp điều trị trên, bạn cũng có thể thay đổi chế độ ăn uống, thực hiện lối sống khoa học để làm giảm triệu chứng của bệnh. Bạn có thể bắt đầu từ việc tăng cường tiêu thụ rau xanh, trái cây, các loại hạt, hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ngọt, đồ uống có cồn,…
Ngoài ra, bạn nên bổ sung một số loại thực phẩm giúp cải thiện tình trạng phì đại tuyến tiền liệt như: cà chua, bí đỏ, hạt bí ngô, cá hồi, các loại hạt. Chúng chứa nhiều chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất giúp bảo vệ sức khỏe tuyến tiền liệt.
Hy vọng rằng những thông tin trong bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ phì đại tiền liệt tuyến là gì và các cách điều trị hiệu quả. Từ đó, biết cách chăm sóc sức khỏe bản thân, phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này.