Khi chức năng thận suy giảm, việc điều chỉnh chế độ ăn cho người suy thận là vô cùng quan trọng. Vậy làm thế nào để chuẩn bị thực đơn 7 ngày cho người suy thận? Người suy thận nên và không nên ăn gì? Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn cách thiết kế thực đơn chi tiết cho người suy thận khoa học, giàu dinh dưỡng.
I. Suy thận là gì? Nguyên nhân gây suy thận
Thận là cơ quan chức năng quan trọng, đóng vai trò như một “nhà máy” trung chuyển và đào thải các độc tố có hại cho cơ thể. Suy thận là tình trạng thận bị tổn thương và mất khả năng lọc máu hiệu quả, dẫn đến tích tụ chất thải và chất lỏng dư thừa trong cơ thể. Đây là một bệnh lý nghiêm trọng, có thể tiến triển từ từ qua nhiều giai đoạn. Suy thận có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như:
- Các bệnh lý liên quan đến tim mạch, gan: Người mắc các bệnh lý này có nguy cơ suy thận cao, do lưu lượng máu chuyển đến thận suy giảm. Lúc này, thận không nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng cần thiết để hoạt động, gây tổn thương và suy giảm chức năng nghiêm trọng.
- Bệnh tiểu đường: Là nguyên nhân hàng đầu gây suy thận. Lượng đường huyết cao kéo dài làm tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận.
- Huyết áp cao: Huyết áp không kiểm soát được trong thời gian dài cũng là yếu tố nguy cơ chính gây tổn thương thận.
Ngoài ra, tuổi tác, nhiễm trùng, hội chứng ure máu,… cũng là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến suy thận.
Khi thận bị suy yếu, việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng đóng vai trò then chốt. Một chế độ ăn thận đúng cách không chỉ giúp giảm tải cho thận mà còn kiểm soát các biến chứng, cải thiện các chỉ số xét nghiệm và tăng cường sức khỏe cho bệnh nhân suy thận và tăng cường sức khỏe cho bệnh nhân suy thận.
II. Các nguyên tắc dinh dưỡng cơ bản cho người suy thận
Dinh dưỡng cho người suy thận không chỉ đơn thuần là ăn gì, kiêng gì mà còn phải tuân thủ các nguyên tắc khoa học để đảm bảo cung cấp đủ năng lượng nhưng không gây áp lực lên thận.
1. Kiểm soát Protein nạp vào cơ thể
Protein là thành phần thiết yếu cho cơ thể, nhưng quá trình chuyển hóa protein sẽ tạo ra các chất thải. Điều này vô tình khiến thận phải hoạt động tối đa công suất, tình trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng đến chức năng thận. Khi thận yếu, việc tiêu thụ quá nhiều protein sẽ làm tăng gánh nặng cho thận. Do đó, lượng protein nạp vào cơ thể cần được kiểm soát chặt chẽ theo mức độ suy thận, thể trạng và thời gian lọc máu.
Theo các chuyên gia y tế, hàm lượng protein cần bổ sung cho bệnh nhân suy thận phụ thuộc vào tần suất lọc thận. Cụ thể như sau:
| Tần suất lọc thận | Hàm lượng protein |
| 1 lần/tuần | 1 g/kg cân nặng/ngày |
| 2 lần/tuần | 1.2 g/kg cân nặng/ngày |
| 3 lần/tuần | 1.4 g/kg cân nặng/ngày |
Lưu ý: Nên sử dụng protein từ các nguồn protein chất lượng cao và dễ tiêu hóa như cá, trứng, thịt bò, thịt heo, các loại đậu,…
2. Hạn chế muối
Muối hay natri đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng dịch và huyết áp trong cơ thể. Tuy nhiên, đối với bệnh nhân suy thận, khả năng lọc và đào thải natri của thận bị suy giảm đáng kể. Điều này dẫn đến sự tích tụ muối và nước thừa trong cơ thể, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như tăng huyết áp, phù nề, khó thở,…
Để tránh làm thận tổn thương nặng hơn, bệnh nhân suy thận nên hạn chế ăn mặn. Đồng thời, ưu tiên ăn các loại thực phẩm tươi sống, tránh xa đồ ăn chế biến sẵn, chứa nhiều muối. Thay vào đó, bạn có thể sử dụng các loại gia vị có nguồn gốc thiên nhiên như hành, tỏi, gừng, sả, rau thơm, chanh để làm tăng hương vị của món ăn.
3. Kiểm soát lượng kali, phốt pho
Khi chức năng thận suy giảm, khả năng lọc máu, đào thải kali, phốt pho cũng vì vậy mà suy giảm theo. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo, bệnh nhân suy thận cần hạn chế ăn các nhóm chất có chứa quá nhiều kali hoặc phốt pho để giảm thiểu nguy cơ ứ đọng kali, phốt pho.
Theo đó, nhu cầu cầu kali phù hợp cho người suy thận hợp lý nhất là khoảng 2-3g/ngày. Tuy nhiên, nếu xuất hiện tình trạng phù nề tay chân, cần giảm xuống còn 1g/ ngày. Đối với phốt pho, hàm lượng thích hợp nhất là 1.2g/ngày.
4. Uống đủ nước
Đối với bệnh nhân suy thận, việc kiểm soát lượng nước nạp vào cơ thể là một trong những nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng và tương đối khắt khe. Bởi khi thận suy yếu, khả năng loại bỏ chất lỏng dư thừa cũng bị hạn chế. Do đó, người bệnh nên kiểm soát lượng nước nạp vào cơ thể. Ở mỗi giai đoạn suy thận, lượng nước cần nạp vào cơ thể sẽ có sự khác nhau, do đó, bạn cần tham khảo thêm ý kiến của chuyên gia.
5. Lưu ý về chất béo và carbohydrate
Người suy thận thường có dấu hiệu chán ăn do không thấy đói hoặc không thấy ngon miệng. Điều này có thể khiến người bệnh sút cân, gầy gò và gây ra nhiều hệ lụy về sức khỏe khác. Do đó, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo khi xây dựng thực đơn 7 ngày cho người suy thận cần lưu ý bổ sung chất béo và carbohydrate (đường bột) vào khẩu phần ăn.
Hàm lượng chất béo và đường bột cần thiết cụ thể như sau:
| Dưỡng chất | Người trước lọc thận | Người lọc thận định kỳ |
| Chất béo | 25 – 35% tổng năng lượng | 25 – 30% tổng năng lượng |
| Chất đường bột | 60 – 65% tổng năng lượng | 55 – 60% tổng năng lượng |
6. Bổ sung vitamin và khoáng chất cần thiết
Vitamin nhóm B, vitamin C, sắt và axit folic,… là các dưỡng chất thiết yếu và cần thiết giúp hỗ trợ quá trình phục hồi, làm lành những tổn thương và ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm.
Tùy vào tình trạng sức khỏe, mức độ tổn thương của thận, hàm lượng vitamin và khoáng chất nạp vào cơ thể sẽ khác nhau. Do đó, để biết chính xác hàm lượng cần nạp vào cơ thể, bệnh nhân cần tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ.
III. Danh sách thực phẩm người suy thận nên và không nên
Trước khi lập thực đơn 7 ngày cho người suy thận, bạn cần nắm rõ các thực phẩm nên và không nên ăn. Dưới đây là bảng tổng hợp các danh sách các nhóm thực phẩm nên và không nên ăn dành cho bệnh nhân suy thận, bạn có thể tham khảo:
| Thực phẩm nên ăn | Thực phẩm nên ăn | Thực phẩm không nên/ hạn chế |
| Protein |
|
|
| Chất béo |
|
|
| Chất đường bột |
|
|
| Natri |
|
|
| Kali |
|
|
| Phốt pho |
|
|
IV. Thực đơn 7 ngày cho người suy thận chi tiết
Dưới đây là thực đơn 7 ngày dành cho người suy thận chi tiết, bạn có thể tham khảo để bổ sung đầy đủ dinh dưỡng và các nhóm chất cho người suy thận:
| Ngày | Bữa sáng | Bữa phụ sáng | Bữa trưa | Bữa chiều | Hàm lượng dinh dưỡng |
|---|---|---|---|---|---|
| Ngày 1 | -190g miến xào thịt nạc | – 100g xoài chín | – 1 chén cơm
– 75g thịt nạc sốt cà chua -100g bí đỏ hấp |
– 1 chén cơm
– 70g cá hồi áp chảo -150g canh bí xanh nấu sườn |
– 1670 kcal
– 65g protein |
| Ngày 2 | -240g miến gà | – 150g khoai lang luộc.
– 100g bưởi |
– 1 chén cơm
– 135g mực xào thập cẩm – 55g canh bí xanh – 110g khoai sọ chấm đường |
– 1 chén cơm
– 130g thịt heo xào giá hẹ – 55g canh bầu – 60g nho |
– 1788 kcal
– 41.5 g protein |
| Ngày 3 | – 100g cháo cá hồi | – 150g việt quốc tươi | – 1 chén cơm
-75g ức gà xào sả ớt – 100g bông cải trắng hấp – 70g dâu tây0g dâu tây |
– 1 chén cơm
– 60g cá thu sốt cà chua – 100g rau cải nấu thịt bằm |
– 1.605 kcal
– 65g protein |
| Ngày 4 | – 140g miến xào bắp cải | – 50g bánh muffin táo quế | – 1 chén cơm
– 75g thịt bò xào hành tây – 100g bắp cải luộc – 75g táo |
– 1 chén cơm
– 75g gà kho gừng – 100g canh khoai mỡ |
– 1.663 kcal
– 60g protein |
| Ngày 5 | – 90g phở gà | – 100g salad hoa quả với sữa chua | – 1 chén cơm
– 75g chả lá lốt – 50g đậu phụ luộc – 100g canh bầu nấu tép |
– 1 chén cơm
– 70g sườn nước – 150g canh rong biển thịt bằm – 50g su su luộc – 70g dưa hấu |
– 1685 kcal
– 70g protein |
| Ngày 6 | – 90g bún bò | – 100g mâm xôi
– 50g sữa chua không đường |
– 1 chén cơm
– 100g thịt sốt cà chua – 100g rau củ hấp – 70g lê |
– 1 chén cơm
– 70g cá trắm chiên – 150g canh khoai sọ nấu – 70g việt quốc |
– 1645 kcal
– 65g protein |
| Ngày 7 | – 190g phở xào | – 200ml sữa hạt | – 1 chén cơm
– 80g cá hồi sốt mật ong – 100g canh rau củ thập cẩm – 50g dưa leo |
– 1 chén cơm
– 700g gỏi gà bắp cải – 100g su hào luộc – 70g thơm |
– 1690 kcal
– 70g protein |
Lưu ý: Thực đơn trên đây chỉ mang tính chất tham khảo, tùy vào tình trạng sức khỏe và nhu cầu dinh dưỡng của người bệnh, thực đơn 7 ngày cho người suy thận có thể thay đổi.
Trên đây, Viện dưỡng lão Tâm An đã gợi ý thực đơn 7 ngày cho người suy thận đầy đủ dinh dưỡng, hợp lý và khoa học. Hy vọng rằng với thực đơn trên, bạn có thể đảm bảo dinh dưỡng, giúp bệnh nhân suy thận cải thiện sức khỏe nhanh chóng và giảm bớt những tổn thương và nhanh chóng hồi phục.
Xem thêm: