Bệnh Alzheimer ở người cao tuổi là bệnh lý nguy hiểm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, sinh hoạt của người bệnh. Vậy làm thế nào để nhận biết triệu chứng ban đầu của bệnh? Hãy cùng Viện dưỡng lão Tâm An tìm hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu và cẩm nang chăm sóc bệnh nhân Alzheimer ngay!
I. Bệnh Alzheimer là gì?
Alzheimer là bệnh lý thoái hóa thần kinh, gây suy giảm chức năng nhận thức, trí nhớ, tư duy và ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các hoạt động hằng ngày. Bệnh khởi phát khi các nơron thần kinh và synap trong vỏ não dần mất đi, làm gián đoạn các kết nối quan trọng trong não bộ.
Các nghiên cứu y khoa cho thấy, bệnh thường xuất hiện ở những người trên 65 tuổi. Hiện nay, tốc độ phát triển của bệnh ngày càng tăng cao, do đó, độ tuổi mắc bệnh cũng dần trẻ hóa. Theo đó, những người nằm trong khoảng từ 50 đến 60 tuổi cũng có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.
Người bệnh Alzheimer thường trải qua 7 giai đoạn sau:
- Giai đoạn 1: Ở giai đoạn này bệnh diễn tiến âm thầm với các dấu hiệu chưa rõ ràng. Sự suy giảm chức năng não bộ đã bắt đầu nhưng chưa thể nhận biết được bằng các xét nghiệm lâm sàng.
- Giai đoạn 2: Bệnh nhân có thể bắt đầu gặp phải những vấn đề trí nhớ nhỏ, chẳng hạn như quên tên người quen hoặc vị trí đặt chìa khóa. Các dấu hiệu này thường không rõ ràng và dễ bị nhầm lẫn với sự lãng quên thông thường do tuổi tác.
- Giai đoạn 3: Các triệu chứng suy giảm trí nhớ, nhận thức đã trở nên rõ ràng và dễ nhận biết hơn. Người mắc bệnh khó có thể ghi nhớ thông tin vừa tiếp nhận, gặp trở ngại khi thực hiện các công việc đòi hỏi tính logic cao, các chức năng nhận thức, giao tiếp bị gián đoạn,…
- Giai đoạn 4: Ở giai đoạn này, não bị tổn thương nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến chức năng nhận thức, trí nhớ ngày càng suy giảm. Người bệnh sẽ chóng quên những thông tin quan trọng, lẫn lộn về ngày tháng, bồn chồn, khó ngủ về đêm,…
- Giai đoạn 5: Người bệnh bị suy giảm nhận thức khá nghiêm trọng và gần như quên hết các thông tin về địa chỉ sinh sống, số điện thoại, khó khăn khi chọn quần áo,… Ở giai đoạn này, người thân nên đồng hành và trả lời những thắc mắc của người bệnh để người bệnh cảm không cảm thấy cô đơn và tuổi thân.
- Giai đoạn 6: Đây là giai đoạn bệnh đã bắt đầu tiến triển nặng khiến người bệnh mất dần khả năng nhận thức, trí nhớ suy giảm nghiêm trọng. Bên cạnh đó, tính cách của người bệnh cũng thay đổi, có thể xuất hiện những ảo tưởng, nhầm lẫn vị trí, vai trò của người thân trong gia đình.
- Giai đoạn 7: Người bệnh hoàn toàn mất khả năng tự chăm sóc bản thân, mất khả năng phản ứng với môi trường xung quanh. Do đó, người thân cần túc trực, ở bên cạnh chăm sóc người bệnh.
Tùy vào từng giai đoạn, bệnh Alzheimer ở người cao tuổi sẽ có những biểu hiện và dấu hiệu khác nhau. Do đó, người thân cần quan sát và theo dõi tình trạng của người bệnh để biết cách phòng tránh hiệu quả.
II. 5 dấu hiệu nhận biết bệnh Alzheimer
Bệnh Alzheimer ở người già là căn bệnh nguy hiểm, do đó cần sớm nhận biết để có phương pháp điều trị hiệu quả, ngăn chặn tiến triển của bệnh. Dưới đây là 5 dấu hiệu phổ biến, cảnh báo nguy cơ mắc Alzheimer ở người già, bạn có thể tham khảo:
1. Trí nhớ và khả năng nhận thức suy giảm
Đây là dấu hiệu phổ biến và dễ nhận thấy nhất. Khác với các dấu hiệu suy giảm trí nhớ và nhận thức ở người cao tuổi thông thường, người mắc bệnh Alzheimer có thể quên những thông tin vừa mới tiếp nhận, quên ngày tháng quan trọng, quên tên những người đã từng gặp,…
Không chỉ vậy, khả năng tập trung của người bệnh cũng không còn tốt như trước, trí nhớ dài hạn chuyển dần chuyển sang ngắn hạn. Ở mức độ nặng, khả năng nhận thức bị suy giảm nghiêm trọng gây ảnh hưởng đến sinh hoạt và cuộc sống của người bệnh.
2. Tâm trạng, hành vi, tính cách thay đổi
Khi mắc bệnh, người cao tuổi sẽ có những thay đổi lớn về tính cách, hành vi và tâm trạng. Phần lớn bệnh nhân rơi vào trạng thái sợ hãi, chán nản, lo lắng, dễ nổi cáu và nghi ngờ mọi thứ. Cảm giác bức bối, khó chịu khiến họ dần thay đổi các thói quen, sở thích, ngại giao tiếp và thu mình lại.
Bên cạnh đó, một số người bệnh còn có sự thay đổi về khả năng phát triển và thực hiện kế hoạch hay làm việc. Các công việc quen thuộc như tự lái xe, tính toán hay đọc hiểu cũng dần trở nên khó khăn hơn.
3. Không nhớ rõ thời gian địa điểm
Khi bệnh Alzheimer tiến triển, người bệnh bắt đầu gặp phải các vấn đề liên quan đến việc định vị bản thân trong không gian và thời gian. Người bệnh có thể quên mất các mốc thời gian quan trọng như ngày, tháng, năm hay thậm chí là mùa. Họ không thể phân biệt được những sự kiện vừa mới diễn ra với những sự kiện đã xảy ra từ lâu. Họ có thể hỏi đi hỏi lại cùng một câu hỏi về một sự kiện đã xảy ra.
Bệnh Alzheimer ở người cao tuổi còn khiến cho người bệnh mất khả năng định hướng không gian. Họ có thể không nhận ra nơi họ đang ở, ngay cả khi đó là ngôi nhà của chính họ. Khi đi ra ngoài, họ rất dễ bị lạc đường, không nhớ đường về nhà, thậm chí quên cả tên đường, tên khu phố nơi mình sinh sống nhiều năm.
4. Khó khăn khi diễn đạt bằng ngôn ngữ
Một trong những dấu hiệu tinh tế nhưng rất đáng chú ý của bệnh Alzheimer là sự khó khăn trong việc sử dụng và diễn đạt ngôn ngữ. Đây là biểu hiện của việc suy giảm chức năng nhận thức, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng giao tiếp của người bệnh.
Dấu hiệu này thường bắt đầu bằng những vấn đề nhỏ như khó tìm từ ngữ để diễn đạt, gọi nhầm tên đồ vật quen thuộc hoặc lặp lại câu chuyện, một câu hỏi nhiều lần. Dần dần, khả năng nói và viết của họ sẽ suy giảm nghiêm trọng.
5. Đặt đồ vật sai vị trí
Đây là một trong những dấu hiệu khá phổ biến ở bệnh nhân Alzheimer. Người bệnh có thể đặt đồ vật ở những nơi khác lạ. Họ có thể làm mất hoặc không nhớ nơi đã để đồ vật đó để tìm lại và có xu hướng tưởng tưởng có người đã trộm đi mất.
Khi phát hiện người cao tuổi trong gia đình có những biểu hiện trên, bạn nên đưa họ đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và chẩn đoán kịp thời. Phát hiện sớm bệnh sẽ giúp bạn chăm sóc người bệnh tốt hơn, đồng thời mang lại cuộc sống an toàn và thoải mái cho người thân của mình.
III. Các loại thuốc dùng để điều trị bệnh Alzheimer ở người cao tuổi
Bệnh Alzheimer ở người cao tuổi hiện nay chưa có phương pháp điều trị dứt điểm, tuy nhiên, người bệnh có thể sử dụng một số loại thuốc để cải thiện bệnh tình. Một số loại thuốc thường được dùng trong điều trị bệnh Alzheimer ở người cao tuổi có thể kể đến như:
- Cholinesterase: Đây là loại thuốc kháng men, hỗ trợ phục hồi trí nhớ. Nhóm thuốc này hoạt động bằng cách ngăn chặn sự phân hủy của acetylcholine, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng cho trí nhớ. Khi nồng độ acetylcholine tăng lên, các triệu chứng như suy giảm trí nhớ, lú lẫn có thể được cải thiện, giúp làm chậm quá trình tiến triển của bệnh ở giai đoạn đầu.
- Choline alfoscerate: Giúp cung cấp Choline cho não bộ, hỗ trợ cải thiện trí nhớ và tăng khả năng tập trung. Loại thuốc này có thể sử dụng độc lập hoặc kết hợp với các loại thuốc chuyên dụng trong điều trị bệnh Alzheimer ở người cao tuổi để tăng hiệu quả.
- Memantine: Là loại thuốc được sử dụng để điều trị bệnh Alzheimer ở người cao tuổi giai đoạn trung bình đến nặng. Cơ chế hoạt động của thuốc là điều chỉnh hoạt động của glutamate, giúp ức chế tổn thương thần kinh, làm chậm tiến triển của bệnh và cải thiện các triệu chứng như lú lẫn, rối loạn hành vi.
Tùy vào tình trạng của bệnh nhân, các bác sĩ sẽ kê đơn phù hợp để đảm bảo sức khỏe, làm chậm quá trình tiến triển của bệnh. Đồng thời, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
IV. Những sai lầm thường gặp phải khi chăm sóc người cao tuổi mắc Alzheimer
Chăm sóc người cao tuổi mắc Alzheimer là một hành trình đầy thử thách, đòi hỏi sự kiên nhẫn, thấu hiểu và kiến thức đúng đắn. Tuy nhiên, trong quá trình này, nhiều người chăm sóc đã vô tình mắc phải những sai lầm có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến người bệnh:
1. Xem nhẹ những dấu hiệu bất thường
Nhiều người cho rằng những hành vi bất thường của người cao tuổi như đi lang thang, thay đổi tính cách đột ngột hay trở nên hung hăng là dấu hiệu của tuổi già và không cần can thiệp. Đây là một sai lầm nghiêm trọng. Những dấu hiệu này có thể là biểu hiện của bệnh Alzheimer đang tiến triển. Việc không nhận thức đúng mức độ nghiêm trọng sẽ bỏ lỡ “thời gian vàng” để đưa người bệnh đi khám và điều trị, làm chậm quá trình suy giảm nhận thức.
2. Cố gắng tranh luận và bắt người bệnh nhớ lại
Một trong những sai lầm phổ biến nhất là cố gắng tranh luận hoặc bắt người bệnh phải nhớ lại những sự việc đã quên. Khi người bệnh nói điều gì đó không đúng với thực tế, người chăm sóc thường có phản ứng sửa sai ngay lập tức. Điều này không giúp họ nhớ lại, mà chỉ khiến họ cảm thấy bối rối, hoảng loạn và thậm chí là tức giận, dẫn đến các hành vi chống đối. Thay vì cố gắng sửa sai, hãy chấp nhận thực tại của họ và chuyển hướng câu chuyện một cách nhẹ nhàng.
3. Thiếu kiên nhẫn với người bệnh
Bệnh Alzheimer gây ra những thay đổi về hành vi, khiến người bệnh có thể trở nên bướng bỉnh, lặp lại hành động hoặc câu nói nhiều lần. Khi đối mặt với tình trạng này, người chăm sóc rất dễ bị mất kiên nhẫn, tỏ ra khó chịu hoặc lớn tiếng. Điều này không chỉ làm tổn thương người bệnh mà còn tạo ra một môi trường căng thẳng, làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh. Hãy luôn giữ bình tĩnh, hít thở sâu và hiểu rằng những hành vi đó là triệu chứng của bệnh, không phải là hành vi cố ý.
4. Không đưa bệnh nhân đi tái khám theo chỉ định của bác sĩ
Đây là một trong những sai lầm nghiêm trọng mà người chăm sóc bệnh nhân Alzheimer thường mắc phải. Nhiều người cho rằng khi bệnh nhân đã ổn định, việc đi khám thường xuyên là không cần thiết, tốn kém và gây mệt mỏi cho người bệnh. Tuy nhiên, bệnh Alzheimer là một căn bệnh tiến triển, có nghĩa là tình trạng của người bệnh sẽ thay đổi theo thời gian. Việc không tái khám định kỳ sẽ khiến bác sĩ không thể theo dõi sát sao tình trạng của bệnh nhân, làm giảm hiệu quả điều trị mà còn có thể gây ra những biến chứng không mong muốn, khiến quá trình suy giảm nhận thức diễn ra nhanh hơn.
Trên đây, Viện dưỡng lão Tâm An đã cung cấp những thông tin cần thiết về bệnh Alzheimer ở người cao tuổi. Hy vọng rằng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn hình dung rõ hơn về bệnh lý nguy hiểm này và biết cách chăm sóc người bệnh hiệu quả, an toàn.
Xem thêm: